Oefenprogramma’s voor lichamelijk herstel en dagboeken verminderen klachten ná IC-opname

November 2019

Veel voormalige intensive care (IC) patiënten hebben op langere termijn last van het post intensive care syndroom (PICS); een verzameling klachten die zowel lichamelijk, geestelijk als in het denkvermogen (cognitie) tot uiting komen. Dit kan ertoe leiden dat de kwaliteit van leven als minder wordt ervaren. Er zijn al meerdere interventies ontwikkeld gericht op het voorkomen en verminderen van PICS klachten, maar onduidelijk is hoe effectief deze interventies zijn. In dit artikel hebben we op systematische wijze een overzicht gemaakt van wetenschappelijke studies waarin verschillende interventies worden getest op hun effectiviteit. Dit zijn interventies waarvan we aannemen dat deze een positieve invloed hebben op de lichamelijke, geestelijke en cognitieve gezondheid van voormalige IC-patiënten.

Onderzoeksopzet

De interventies uit de verschillende studies zijn toegepast vóór, tijdens of direct na de IC-opname. Hierin zijn studies met medicijnen of voeding niet meegenomen. De resultaten die werden gemeten bij de voormalige IC-patiënten waren de ernst van: 1) lichamelijke klachten (o.a. vermoeidheid, pijn); 2) geestelijke klachten (o.a. angst en depressieve gevoelens); 3) klachten in het denkvermogen (o.a. in concentratie, geheugen); 4) kwaliteit van leven en 5) overige uitkomsten (sociaal en dagelijks functioneren). In totaal zijn 36 verschillende studies meegenomen waarbij de interventies zijn 6 categorieën zijn onderverdeeld:

• oefenprogramma’s voor lichamelijk herstel
• poliklinisch bezoek na IC-opname
• psychosociale programma’s
• het bijhouden van een dagboek
• informeren en educatie
• overige interventies

Resultaten

Oefenprogramma’s gericht op lichamelijk herstel hebben een positief effect op de geestelijk gezondheid van voormalige IC-patiënten. Het bijhouden van een dagboek leidt tot een daling van depressieve en angstgevoelens. Voor de overige interventies zijn geen studies gevonden die de effectiviteit aantonen.

Beschouwing

Duidelijk is geworden dat oefenprogramma’s en het bijhouden van een dagboek PICS kunnen verminderen. Het wetenschappelijk bewijs hiervoor is echter (nog) beperkt. Het effect van bijhouden van een dagboek is gebaseerd op 2 studies, waar ook de nodige beperkingen aanwezig waren. Ook is het gunstige effect van oefenprogramma’s erg klein. Meer studies naar het effect van deze interventies zijn nodig. Daarbij hebben we vastgesteld dat de meeste interventie studies gericht zijn op lichamelijk herstel, terwijl patiënten het geestelijk en cognitieve herstel zelf ook als erg belangrijk ervaren. Het effect hierop is nog weinig onderzocht. Met de bevindingen uit dit onderzoek zijn adviezen opgesteld voor vervolgstudies waarin onderzoek gedaan wordt naar het effect van interventies voor het verminderen dan wel voorkomen van langdurige nadelige effecten van een IC-opname op voormalige IC-patiënten. Het is van belang dat bij interventiestudies algemene gestandaardiseerde uitkomstmaten worden gebruikt.

Link naar het volledige artikel (Engelstalig): https://journals.lww.com/ccmjournal/Abstract/2019/11000/Nonpharmacologic_Interventions_to_Prevent_or.17.aspx

Voor u vertaald door: Rosan Weber